- Wees niet bang / 2. De kerk is er voor allen / 3. Klerikalisme is onze ondergang
Erik De Smet
GEPUBLICEERD OP WOENSDAG 9 AUGUSTUS 2023 – 9:46
4 MINUTEN LEESTIJD
De 86-jarige paus sprak tijdens zijn bezoek aan Portugal twaalf keer een publiek toe. Zijn boodschap was klaar en duidelijk, meent Erik De Smet.
Zowat vijfduizend internationale journalisten keken uit naar wat paus Franciscus zou zeggen tijdens de Wereldjongerendagen in Lissabon. Sommigen meenden dat hij de aanwezige jongeren een soort van testament zou nalaten of de Kerk en de wereld een sterk signaal ging geven. Dat is niet echt gebeurd: meermaals liet de paus bij toespraken de uitgewerkte tekst links liggen en improviseerde hij. Dat deed journalisten speculeren over de gezondheidstoestand van de paus, maar dat ontkrachtte de paus zelf tijdens het gebruikelijke gesprek met journalisten in het vliegtuig dat hem terug naar Rome bracht.
Opmerkelijk, de 86-jarige paus sprak tijdens zijn bezoek aan Portugal twaalf keer een publiek toe. Zijn boodschap was evenwel klaar en duidelijk. Tijdens de WJD in Lissabon wilde paus Franciscus de jongeren die hem kwamen ontmoeten bemoedigen, hen ertoe aanzetten hun zorgen te overwinnen en hen voorhouden dat de Kerk voor iedereen open moet staan.
Drie gedachten om te onthouden.
1. ‘Wees niet bang’
Meermaals tijdens zijn bezoek aan de Wereldjongerendagen riep paus Franciscus de jongeren op niet bang te zijn. De oproep sloot in zijn homilie van zondag aan bij de lezing van de zondagsmis, maar is ook een echo van wat een van de meest gehoorde uitspraken van Johannes Paulus II was, toch wel de geestelijke vader van de Wereldjongerendagen.
Paus Franciscus zei de jongeren in zijn homilie: ‘Wees niet bang. Een woord dat veel wordt herhaald in de Bijbel, in de evangeliën: Wees niet bang. Dit waren de laatste woorden die Jezus tegen zijn leerlingen sprak op het moment van de gedaanteverandering: Wees niet bang (Mt 17,7). Beste jongeren, ik zou jullie allemaal in de ogen willen kijken en zeggen: wees niet bang, wees niet bang. Meer nog, het is Jezus zelf die nu naar je kijkt, Hij kijkt naar je, Hij die je kent, kent het hart van ieder van jullie, kent het leven van ieder van jullie, kent de vreugde, kent het verdriet, de successen en de mislukkingen, kent je hart. En vandaag zegt Hij tegen jou, hier, in Lissabon, op deze Wereldjongerendag:
Wees niet bang, wees niet bang, schep moed, wees niet bang!
In die zin zijn de Wereldjongerendagen meer dan een Tommorowland voor katholieken (veel volk, feest, vreugde, love and hapiness), maar krijgt het evenement ook een missionaire dimensie.
2. ‘De Kerk is er voor allen’
Tijdens de eerste bijeenkomst met de jongeren in Lissabon zei de paus dat in de Kerk niemand wordt buitengesloten of achtergelaten. ‘Er is plaats voor iedereen. Precies zoals we zijn. Iedereen. Jezus zegt dit duidelijk. Wanneer hij de apostelen stuurt om mensen uit te nodigen voor het banket dat een man had voorbereid, zegt hij tegen hen: Ga naar buiten en breng iedereen binnen, jong en oud, gezond en zwak, rechtvaardigen en zondaars. Iedereen, iedereen, iedereen! In de kerk is plaats voor iedereen.’
Daags nadien, tijdens een bijeenkomst met Portugese seminaristen en clerici zei hij: ‘Tegen iedereen zeg ik: wees niet bang, gooi de netten uit. Ga niet rond met beschuldigingen, of tegen mensen zeggen: ‘dit is een zonde’ of ‘dit is geen zonde’. Laat iedereen komen, we kunnen later praten, maar eerst moeten ze de uitnodiging van Jezus horen. Bekering komt later, nabijheid tot Jezus komt later.
Maak van de Kerk alstublieft geen douanekantoor.
Daar kunnen de rechtvaardigen, zij wier leven op orde is binnenkomen, terwijl alle anderen buiten blijven. Nee. Dat is niet de Kerk. Rechtvaardigen en zondaars, goed en slecht: iedereen, iedereen, iedereen. En dan, moge de Heer ons helpen om de zaken recht te zetten… iedereen!’
3. ‘Klerikalisme is onze ondergang’
Eveneens tijdens de vespers van woensdagavond waarschuwde hij voor klericalisme. ‘Een te sterk op het wereldlijke gerichte spiritualiteit kan ons overvallen en aanleiding geven tot klerikalisme.
Een klerikalisme is niet alleen van geestelijken, want geklerikaliseerde leken zijn erger dan geestelijken.
Dat klerikalisme is onze ondergang. Zoals een groot spiritueel leraar ooit zei: spirituele wereldsgezindheid – dat klerikalisme uitlokt – is een van de ergste kwaden die in de Kerk kunnen voorkomen. We moeten onze moeilijkheden overwinnen zonder ideologieën, zonder wereldsgezindheid, gedreven door één enkel verlangen: dat het evangelie aan alle mensen wordt verkondigd.’
De voorbije maanden herhaalde de paus meermaals deze bezorgdheid. Nagenoeg dezelfde woorden staan in een brief aan de priesters van het bisdom Rome die hij in Portugal ondertekende en die op dinsdag 7 augustus werd gepubliceerd.